In 2018 ontving de gemeente Rotterdam zorgwekkende cijfers over het alcoholgebruik onder studenten. Dit vormde het startpunt van een intensieve samenwerking tussen de gemeente, het Trimbos-instituut, onderwijsinstellingen, verslavingszorg en studenten zelf. De aanpak werd gebaseerd op een verkennend onderzoek van Laura Nijkamp (Trimbos-instituut), dat wees op het belang van samenwerking en een helder alcoholbeleid. Doel was het terugdringen van problematisch alcoholgebruik onder studenten, zoals beoogd in het Nationaal Preventieakkoord: een halvering in 2040.
De gemeente Rotterdam nam hierin een voortrekkersrol door actief partijen bij elkaar te brengen. Dit gebeurde bewust via persoonlijk contact in plaats van digitale uitnodigingen, wat het vertrouwen en de bereidheid tot samenwerking vergrootte. De aanpak onderscheidde zich door niet alleen over studenten, maar mét studenten te praten. Door hen als volwaardige gesprekspartners te betrekken, ontstond een aanpak die beter aansloot bij hun belevingswereld.
Volgens Gino Cornelius (Antes) en Geert Bruinen (gemeente Rotterdam) was het succes vooral te danken aan de gelijkwaardige samenwerking tussen verschillende betrokkenen, waarbij niet werd gezonden maar werd geluisterd. Het resultaat is een breed gedragen en effectieve aanpak die inmiddels is vastgelegd in een handreiking. Deze handreiking dient als leidraad voor andere gemeenten, met ruimte voor lokale aanpassingen.
De aanpak is inmiddels overgenomen in steden als Nijmegen, Amsterdam en Utrecht. Belangrijke lessen uit Rotterdam zijn: begin met laagdrempelig contact, wees positief richting studenten, betrek alle partijen tijdig, en verbind beleid met praktijk en wetenschap. De handreiking is gratis beschikbaar voor gemeenten en instellingen die zelf aan de slag willen met alcohol- én drugspreventie onder studenten.
Download hier de handreiking voor alcohol.
Download hier de handreiking voor drugs.
Bron: Trimbos-instituut.