Welk lesprogramma is geschikt om pesten tegen te gaan en waarom is het goed daarmee te werken?
Mirte: “Er is bijvoorbeeld Kanjertraining: een Gezonde School-activiteit om vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect te stimuleren. Net als alle andere Gezonde School-activiteiten is Kanjertraining een interventie die bewezen effectief is. In de praktijk stuiten we nog wel eens op het ontbreken van een doorlopende en structurele lijn. Maar net als bij andere lesstof: in herhaling zit juist veel kracht. En een jaarlijks, schoolbreed gedragen activiteit heeft bewezen het meeste succes.”
Hoe kunnen we leerlingen betrekken en zich verantwoordelijk laten voelen over hun eigen gedrag naar anderen toe?
Mirte: “Een mooi voorbeeld is om de Week Tegen Pesten te organiseren. Dat is een jaarlijkse, landelijke projectweek van Stichting School & Veiligheid. Daarbij kun je leerlingen de ruimte geven om van alles mee te helpen organiseren. Leerzaam en leuk voor iedereen. Op deze manieren werken leerlingen zelf aan een veilige schoolomgeving. Om te zorgen dat het niet bij een eenmalige actie blijft, is het verstandig om ook vast te leggen dat de Week Tegen Pesten ieder jaar terugkomt. Zo maakt elke leerlingen de week veelvuldig mee en wordt er op tijd met de voorbereidingen begonnen.”
Hoe kunnen leerkrachten het goede voorbeeld geven van een prettige omgang met elkaar?
Vivian: “Door elkaar te groeten en respectvol met elkaar om te gaan. Leerlingen zien vaak veel meer dan dat leerkrachten en medewerkers doorhebben; het is goed om elkaar bewust te maken van de voorbeeldfunctie. Dit versterkt een fijne sfeer op school. Ook is het goed als leerkrachten erbij stilstaan of ze stevig in hun schoenen staan als het gaat om het behandelen van gevoelige onderwerpen zoals pesten of shame-sexting. Want hoe beter je zelf je eigen grenzen kunt bewaken, hoe beter je dat immers ook weer aan je leerlingen kunt overbrengen. Is er op school behoefte om deze vaardighedenheden aan te scherpen? Dan zijn er passende trainingen om leerkrachten de juiste tools in handen te geven.”
Hoe kunnen we ouders bij het schoolbeleid betrekken?
Vivian: “Ouders pikken andere signalen op van het kind in de thuissituatie. Het is dus heel verstandig om ouders bij het schoolbeleid te betrekken en ze om input of feedback te vragen. Zo kan er meteen en adequaat gereageerd worden en zorg je samen voor een veiligere omgeving voor de leerlingen. Wat je bijvoorbeeld kunt doen is de ouderraad een rol geven bij het organiseren de Week Tegen Pesten. Ook kun je ouders tijdens de tien-minuten gesprekken het een en ander uitleggen over een specifiek onderdeel van het schoolbeleid of daar iets over schrijven in een nieuwsbrief.”
Hoe voorkom je ongewenst gedrag in de klassenapp?
Mirte: “Je kunt met de hele klas gedragsregels opstellen zodat er een veilige online omgeving wordt gecreëerd. Door daar in de klas bewust bij stil te staan en leerlingen erover te laten nadenken en praten, zorg je voor draagvlak en verantwoordelijkheidsgevoel. Ook kan de mentor regelmatig vragen hoe leerlingen vinden dat het gaat, zodat hij alert kan zijn op problemen. Al deze verschillende aanvliegroutes versterken elkaar, waardoor de veilige sfeer verankert raakt.”
Hoe leg je het werken aan weerbaarheid en sociale competenties van leerlingen vast in beleid?
Vivian: “Door het opstellen van een schoolveiligheidsplan. Daarin leg je vast welke programma’s je gebruikt, zoals de Kanjertraining, de Week Tegen Pesten of de Gezonde School-activiteit Levensvaardigheden. Besteed aandacht aan school- en gedragsregels over de gewenste schoolcultuur. In het plan staat ook wat de taken van alle betrokkenen precies zijn, alle overige zorgstructuren en hoe regels en beleid te blijven handhaven. Ook al is er op jouw school een Gezonde School-coördinator, dan is het alsnog verstandig om zaken rondom een gezonde leefstijl niet alleen op de schouders van deze ene persoon te laten rusten. Het vastleggen van afspraken helpt hier ook bij.”
Moet je bij het werken met Gezonde School voortdurend stilstaan bij de vier pijlers?
Mirte: “Nee, met de Gezonde School-aanpak Welbevinden
ga je automatisch aan de slag met alle pijlers: Educatie, Schoolomgeving, Signaleren en Beleid. De aanpak gaat uit van wat een school al doet, bouwt hierop voort en sluit aan bij de wensen en behoeften van de school. Zodat het een samenhangend geheel wordt. De aanpak bestaat uit zes stappen en zorgt ervoor dat alle inspanningen en ontwikkelingen die een school op een gezondheidsthema maakt goed worden geborgd. In dit geval dus het werken aan weerbaarheid en sociale competenties. Met als gevolg dat leerlingen zich veilig en prettig voelen. En dat is waar je naar streeft!”
