Alles over een Gezonde Leefstijl Op School

Eveline van de Putte over de kracht van verhalen in het onderwijs

Eveline van de Putte is schrijver, trainer, verhalenverteller én iemand met een missie: meer aandacht voor gender- en seksuele diversiteit, juist op plekken waar het spannend is. Zoals in het onderwijs. “Ik geloof in de kracht van verhalen. Een verhaal blijft hangen, raakt mensen. Daarmee kun je echte verandering in gang zetten.”

Eveline vertelt haar verhalen overal: op scholen, in de ouderenzorg, op congressen. Maar het liefst staat ze voor een klas, met een boek in haar hand of een verhaal om te vertellen. Niet om te overtuigen, maar om verbinding te maken.

Een zwaluw in de kamer

Eveline heeft inmiddels elf boeken op haar naam staan. Haar meest recente boek Een zwaluw in de kamer, queer verhalen die je omarmen, is een bundel met fictieve verhalen waarin gender- en seksuele diversiteit op een natuurlijke manier verweven zijn. Twintig korte verhalen die luchtig, ontroerend, soms vrolijk en soms pijnlijk zijn.

Verhalen die uitnodigen tot een gesprek

Het kleurrijke en rijkelijk geïllustreerde boek is onderdeel van het voorleesproject ‘Voorlezen met liefde’. Eveline leest zelf voor op scholen en ontwikkelde daarnaast lesmateriaal waarmee docenten direct aan de slag kunnen. Bij elk verhaal zijn vragen gemaakt die uitnodigen tot een gesprek. Alles over het voorleesproject en de lesmaterialen vind je op de website www.eenzwaluwindekamer.nl.

Aansluiten bij wat jongeren meemaken

Wat Eveline bijzonder goed doet, is aansluiten bij wat jongeren zelf meemaken. Ze zoekt bewust de overeenkomsten op, in plaats van de verschillen te benadrukken. “We praten vaak over seksuele en genderdiversiteit, maar jongeren haken af als ze het gevoel hebben dat het alleen over ‘de ander’ gaat. Ik wil laten zien: het gaat ook over jou. Ik stel vragen als: Wanneer voelde jij je weleens buitengesloten? Heb jij wel eens te maken gehad met discriminatie?”

De stap naar empathie

“Veel jongeren weten precies hoe het voelt om niet gezien te worden. Door kleur, geloof, hun thuissituatie. Een zwarte jongen vertelde hoe hij in de winkel vaak wordt gevolgd door de beveiliger en zijn witte vriend niet. Zo’n verhaal gaat over discriminatie en vooroordelen. En dán kun je de stap maken naar empathie: wat als iemand anders zich ook zo voelt, omdat die queer is?” Doordat Eveline de ervaringen van de leerlingen als uitgangspunt neemt, ontstaat er ruimte. Niet voor een ‘lesje’, maar voor verhalen en gesprekken.

Een spannend thema

Eveline merkt hoe spannend praten over seksualiteit, intimiteit, seksuele en genderdiversiteit nog kan zijn. Ook in het mbo, waar ze regelmatig voor klassen binnen de opleidingen zorg en welzijn staat. “Ik zie twee uitersten: aan de ene kant studenten die zeggen ‘ik ben queer, dit gaat over mij’, aan de andere kant jongeren die weerstand uiten: ‘van huis uit heb ik geleerd dat dit verkeerd is’.”

“Ik vraag dan: oké, dat heb je van huis uit meegekregen. Maar hoe verhoudt zich dat tot je beroep? Want straks ga je werken met mensen die anders leven dan jij gewend bent. Kun jij hen dan de zorg geven die bij hen past?”

Ze nodigt studenten uit om niet alleen naar de samenleving te kijken, maar ook naar hun eigen klas. “Hoe veilig is het hier om jezelf te zijn?” Zo legt Eveline de link tussen de persoonlijke ervaring van studenten en hun toekomstige beroepspraktijk; een belangrijke stap naar bewustwording én professionele houding.

Hoe pak je dat aan, in de klas?

Veel docenten willen aandacht geven aan diversiteit, maar weten niet goed hoe. Eveline: “Ik zie vaak twijfel: ‘Hoe breng ik dit, zonder gedoe met ouders of leerlingen?’ Mijn advies is: gewoon doen. Lees het verhaal eerst rustig zelf. Oefen met voorlezen. Laat het verhaal het werk doen.”

Weerstand? Ga juist het gesprek aan!

Soms stuit Eveline op weerstand. Leerlingen herhalen volgens haar vaak woorden die ze thuis horen. Zoals ‘Het wordt ons door de strot geduwd‘ of ‘Ik loop toch ook niet met een hetero-vlag?‘ Eveline schrikt daar niet van. Ze blijft rustig en nodigt uit tot een gesprek. “Ik vraag ze: wie wil er niet gelukkig zijn? Wie wil niet zichzelf kunnen zijn? Niemand steekt zijn hand op. Dan zeg ik: precies daarom hebben we deze gesprekken.”

Samen werken aan een veilige school

De verhalen van Eveline van de Putte laten zien hoe boeken kunnen verbinden, ontroeren en aanzetten tot denken en gesprekken. Voor docenten biedt het een ingang om gevoelige thema’s op een laagdrempelige manier te bespreken. Want zoals Eveline zegt: “Onbekend maakt onbemind. Maar als je elkaar leert kennen, ontstaat er begrip. En dat is de basis voor een veilige school.”

Tips van Eveline voor docenten

  • Kies een verhaal dat bij jouw klas past.
  • Gebruik de bijbehorende vragen op de website van Een zwaluw in de kamer.
  • Betrek leerlingen bij het gesprek. Stel open vragen. Laat ruimte voor hun ervaringen.
  • Zie weerstand als kans. Niet om te overtuigen, maar om te luisteren en te verbinden.
  • Verdiep je in het onderwerp en stap over je eigen verlegenheid heen.