Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) heeft op 17 juni de ‘Richtlijn gezond en verantwoord scherm- en sociale mediagebruik’ gepresenteerd. De richtlijn, op basis van het onderzoek van wetenschappers, experts en maatschappelijke organisaties, moet ouders en opvoeders houvast bieden bij de mediaopvoeding van hun kinderen. Het belangrijkste advies is een leeftijdsadvies van 15 jaar voor sociale media, zoals Instagram en Tiktok. De richtlijn is ook voor onderwijsprofessionals interessant.
Duidelijke leeftijdsnormen sociale media
De richtlijn maakt een duidelijk verschil tussen twee soorten apps: chatapps zoals WhatsApp en Signal, en sociale media zoals Instagram en TikTok. Het advies is om kinderen pas op de middelbare school te laten starten met chatapps. Uit onderzoek blijkt namelijk dat ze in die eerste jaren nog goed te begeleiden zijn door ouders. Een stapsgewijze opbouw helpt: eerst leren communiceren via chat, daarna pas kennismaken met sociale media.
Om een duidelijke norm te stellen, wordt er een minimumleeftijd van 15 jaar geadviseerd voor sociale mediaplatforms zoals Instagram en TikTok. Deze leeftijdsgrens sluit ook aan bij de leeftijdsgrens die andere landen hebben ingesteld als advies.
Gezond schermgebruik
De richtlijn bevat naast tips voor ouders over het gesprek voeren met je kind ook aanbevelingen voor een maximale schermtijd per leeftijdscategorie. Voor kinderen onder de 2 jaar wordt schermgebruik afgeraden, terwijl het advies voor jongeren van 12 jaar en ouder is om niet meer dan 3 uur per dag achter een scherm door te brengen. Daarnaast benadrukt de richtlijn dat gezond schermgebruik meer is dan het beperken van tijd. Het gaat ook om de balans tussen schermtijd en andere activiteiten, samen media gebruiken, en het bevorderen van positieve online ervaringen. Vanuit gezondheidsperspectief adviseert de staatssecretaris een adviesleeftijd voor de eerste smartphone vanaf groep 8. Het is aan opvoeders om bijvoorbeeld vanuit educatieve of andere overwegingen al eerder met hun kinderen te gaan oefenen met smartphonegebruik.
Na de zomer start het ministerie van Binnenlandse Zaken een publiekscampagne om ouders te helpen bij het eerste smartphonegebruik van hun kind. Ze krijgen praktische tips om hun kind online te beschermen. De richtlijn maakt deel uit van de campagne.
Europese samenwerking
Naast de richtlijn pleit staatssecretaris Karremans voor meer Europese samenwerking. Er wordt ingezet op de versterking van Europese wetgeving gericht op digitale diensten en dan in het bijzonder gericht op de effectieve implementatie van de Digital Services Act (DSA). Daarnaast pleit hij voor uniforme leeftijdsnormen voor sociale media in heel Europa, zodat naleving en handhaving eenvoudiger en effectiever worden.