Dat niet alle kinderen evenveel buiten spelen, ligt niet aan hun animo: kinderen vinden buiten spelen ontzettend leuk. Bovendien wil bijna de helft van de kinderen graag méér buiten spelen, blijkt uit een onderzoek over buiten spelen van Jantje Beton. Waar doen ze dat het liefst? Lilian licht toe: “Speeltuinen met en zonder georganiseerde activiteiten staan op de nummer 1 en 2 van de favoriete speelplekken. Daarna volgt de natuur, zoals het bos. Buiten spelen op het schoolplein staat op plek 4 van meest favoriete speelplekken. De ideale plek om buiten spelen te stimuleren, dus!”
Buiten spelen onmisbaar voor gezonde ontwikkeling
Buiten spelen is niet alleen ontzettend leuk; het levert ook een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling en gezondheid van leerlingen. Zo hebben kinderen die veel buiten spelen vaak een betere motorische ontwikkeling. En kinderen die motorisch vaardig zijn hebben meer plezier in bewegen én bewegen meer, ook op latere leeftijd.
Lilian onderstreept nog eens het belang van buiten spelen. “We zien dat kinderen steeds minder buiten spelen”, vertelt Lilian. “Er is een neerwaartse trend zichtbaar in zowel het aantal dagen dat kinderen buiten spelen als het aantal uren per dag dat kinderen buiten spelen. En dat is jammer. Want naast het feit dat buiten spelen bijdraagt aan de motorische ontwikkeling van kinderen, heeft buiten spelen ook een positief effect op de fysieke en mentale gezondheid en op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Door buiten te spelen met andere kinderen ontwikkelt een kind sociale vaardigheden, zoals emotieregulatie, het stellen van eigen grenzen, het omgaan met successen en tegenslagen, zelfvertrouwen en zelfstandigheid.”
Positief effect op leren
Buiten spelen zorgt ook voor een onderbreking van het zitten. Ook daar hebben leerlingen veel aan. “Buiten spelen is eigenlijk een korte energizer voor kinderen”, vertelt Eline. “Het even buiten zijn en het bewegen zorgt ervoor dat kinderen zich daarna weer beter kunnen concentreren in de klas." Bewegen zorgt namelijk voor een betere doorbloeding van de hersenen. En dat versterkt de cognitieve functies zoals geheugen, concentratie en probleemoplossend vermogen. Ook zorgt buiten spelen voor minder hyperactiviteit en meer creativiteit.
Zittend leren en bewegen afwisselen
Hoe zorg je ervoor dat leerlingen voldoende kunnen afwisselen tussen zittend leren en bewegen, met genoeg buitenspeeltijd? Eline legt uit dat een dynamische schooldag hier een bijdrage aan kan leveren. “Buiten spelen is een onderdeel van de dynamische schooldag. Een dynamische schooldag houdt in dat een schooldag zo ingericht is dat er een afwisseling plaatsvindt tussen zitten en bewegen en tussen inspannen en ontspannen. Het schoolrooster heeft veel invloed op deze afwisseling. Kansen liggen bijvoorbeeld in het aanbieden van meerdere korte pauzes op een dag, waarin kinderen buiten spelen en bewegen, in plaats van een langere pauze.
Schoolplein voor spelen, bewegen en ontspannen
“Het schoolplein is een belangrijke plek om de afwisseling tussen zitten en bewegen vorm te geven. Op het plein kunnen kinderen spelen, bewegen en ontspannen. Om goed buiten te kunnen spelen is het belangrijk dat er voldoende ruimte is op het plein. Door gebruik te maken van gescheiden pauzetijden of ruimtes om de school heen kan er meer ruimte gecreëerd worden op het plein. Structurering van het plein, bijvoorbeeld door middel van lijnen en markeringen, kan ook gebruikt worden om beweging en spel te stimuleren. Met behulp van spelmateriaal en een actieve begeleiding wordt buiten spelen nog leuker en beweeglijker”, aldus Eline.
Uitdagend schoolplein mét activiteiten
Om van buiten spelen een succes te maken is een goede mix nodig tussen een goed ingerichte speelplek, activiteiten, en stimulans door de professional die aanwezig is op het schoolplein. Het schoolplein kun je zien als het visitekaartje van de school, waaruit de schoolvisie spreekt. En als een verlenging van het schoolgebouw.
“Zorg voor de inrichting van een uitdagend schoolplein, afwisseling in materiaal en organiseer verschillende spellen op het schoolplein. Houd hierbij rekening met verschillen tussen kinderen: verschillen in leeftijd, gender en fysieke mogelijkheden. En neem een actieve rol aan op het schoolplein”, adviseert Lilian. Het is namelijk niet vanzelfsprekend dat er een breed scala van spel-, sport- en beweegactiviteiten op het schoolplein aanwezig is.
Laat leerlingen zelf hun fantasie gebruiken
Als professional speel je dus een belangrijke rol in het stimuleren van buiten spelen. Lilian geeft tips om mee te beginnen: “Het is van belang om buiten spelen actief te stimuleren. Dat betekent niet dat je bedenkt wat de kinderen buiten gaan doen en hoe ze dat gaan doen, maar dat je een eerste aanzet geeft. Laat kinderen zelf hun fantasie gebruiken en laat ze samen de activiteit bedenken en een oplossing bedenken als het niet goed werkt.”
Wil je toch alvast activiteiten bedenken? Kenniscentrum Sport & Bewegen biedt een handige Toolkit Buitenspelen. Hierin vind je een poster die je samen met leerlingen kunt invullen en buitenspeelspelletjes die je direct op het schoolplein kunt doen. Wie meer wil weten over buiten spelen en hoe je verandering in gang kunt brengen kan het e-book Buitenspelen van het kenniscentrum downloaden. Waar je ook begint, stap over de drempel en ga naar buiten!
