Mandy Braun werkt als coördinator en adviseur bij de GGD Zuid-Limburg bij de afdeling Gezondheidsbevordering. Op die afdeling werken een groot aantal JOGG-regisseurs. Zelf is ze ook JOGG-regisseur in twee JOGG-gemeenten, Heerlen en Simpelveld. “In Heerlen heb ik vanuit mijn functie als JOGG-regisseur een relatie opgebouwd met verschillende kinderopvangorganisaties, waaronder Peuteropvang Heerlen. Peuteropvang Heerlen heeft zo’n 20 locaties met circa 750 peuters. Ingrid van den Bunder, bestuurder-manager Communicatie & Innovatie bij Peuteropvang Heerlen, kwam in 2016 met het idee voor een Peuter4daagse. Dat was om twee redenen een goed idee: ten eerste kunnen peuters prima lopen maar doen ze het te weinig en ten tweede past het prima bij het JOGG-thema ‘Gratis bewegen gewoon doen’.”

Simone Gerono is regiocoördinator voor JOGG in Limburg. Ze ondersteund de JOGG -regisseurs en coacht nieuwe JOGG-gemeenten. Samen met de landelijke JOGG adviseur stimuleert ze dat steeds meer gemeenten in Limburg de JOGG aanpak omarmen. “Limburg heeft nu een dekking van 72%, terwijl dat percentage landelijk iets meer dan de helft is. In Zuid-Limburg zijn zelfs alle gemeenten, JOGG-gemeenten en dat leidt tot een enorme regionale samenwerking. Mijn taak is om initiatieven zoals de Peuter4daagse samen te pakken en groter te maken door mijn contacten en netwerken in te zetten. Bijvoorbeeld door te kijken of er samenwerkingen mogelijk zijn. Een mooi voorbeeld is de Koninklijke Wandelbond Nederland, die in 2021 aangaf graag de Peuter4daagse mee te willen doorontwikkelen.”

De eerste editie van de Peuter4daagse vond in 2016 in Heerlen plaats. Braun: “Omdat Peuteropvang Heerlen 20 locaties heeft, hadden we meteen een groot bereik. Omdat niet elk kind vier dagen naar de opvang gaat, hebben we ouders in een brief gevraagd om de ontbrekende dagen via de Ommetje-app thuis te lopen en te registreren.” De peuters krijgen na afloop allemaal een medaille en een diploma.

Peuters van Kinderdagverblijf Jij en ik, 11 juni 2021 te Bocholtz. Ze lopen vanwege de veiligheid aan een wandelkoord.

Lopen in eigen omgeving

Er is wel een groot verschil tussen de Avond4daagse en de Peuter4daagse. De Avond4daagse is een centraal evenement, buiten schooltijd, terwijl de Peuter4daagse onder opvangtijd en in de directe omgeving van de kinderopvang wordt gedaan. Braun: “Het doel is echt om de deur van de opvang open te doen en vervolgens het ommetje om je locatie te maken. Als je dat in het tempo van de peuter doet, kom je al snel aan het kwartiertje bewegen.” Ze geniet van de enthousiaste reacties: “In 2021 liep ik mee in Simpelveld en stonden we meteen tussen de koeien. De leidster riep uit: wat is dit leuk!” Tegelijkertijd was Braun ook verbaasd door de reactie: “Ik dacht: jullie zitten in een prachtige omgeving maar doen dit dus nooit!” Ze hoopt dat door deze positieve ervaring leidsters ook in de andere weken van het jaar meer met de peuters naar buiten gaan. Gerono vult aan: Bij JOGG willen we ook de werkomgeving gezonder maken en bij de Peuter4daagse lopen de pedagogisch medewerkers ook mee, een mooie manier om zelf ook actief te worden” Uiteraard gaat veiligheid voor alles en “We adviseren dan ook om peuters aan een wandelkoord te laten lopen.” Gerono vindt het ook belangrijk dat de locaties zelf verantwoordelijk zijn voor hun route. “Door het niet centraal te doen blijft het laagdrempelig en kunnen de opvanglocaties ook vaker en liefst op regelmatige basis een wandelingetje maken. Bovendien is het zo qua organisatie makkelijker dat een centraal uitgezette route lopen want dat kost reis- en opvangtijd.”

KWbN

In 2021, bij het eerste lustrum, deden in 16 gemeenten in Zuid-Limburg zo’n 5500 peuters mee. In dat jaar doneerde de afdeling Limburg van de Koninklijke Wandelbond Nederland (KWbN) de medailles. Gerono: “Ze hebben bij die gelegenheid meteen gezegd: dit kunnen we niet blijven doen. Wel zijn we toen in contact gekomen met de landelijke bond, die aangaf er graag mee aan de gang te willen. We merkten echter al snel: de lokale KWbN-verenigingen en -comités zijn gewend om centraal een route uit te zetten waar mensen naar toe komen en waar mensen die route wandelen. Voor de Peuter4daagse is het van belang dat het rondje rondom de kinderopvang uitgangspunt blijft. Omdat het belangrijk is dat de kinderopvang of peuterspeelzaal het zelf organiseert. Zowel vanwege praktische redenen als om redenen van intrinsieke motivatie.” Braun vult aan dat ook andere uitgangspunten overeind blijven: “Elke peuter krijgt een medaille en diploma. Ook krijgen ze een stempelkaart waarop ze elke dag een stempel of sticker krijgen waarmee ze laten zien dat ze gelopen hebben. Binnen de locatie wordt er vooraf naar de Peuter4daagse toegewerkt door met kleurplaten de locatie te versieren en met de peuters het belang van bewegen te bespreken en te laten ervaren. Daardoor hopen we ook dat ouders meer met hun kindje gaan wandelen. Tegenover de KWbN hebben we aangegeven dat deze elementen er echt in moeten blijven.” Gerono benadrukt vervolgens nogmaals het belang van de medaille: “Voor sommige kinderen is dit de enige medaille die ze in hun leven zullen krijgen. Omdat ze niet de beste zijn in sport of niet de mogelijkheid hebben om te sporten of de luxe hebben dat hun ouders ze meenemen naar bijvoorbeeld de Avond4daagse.” Vervolgens wijst Gerono nog op een effect: “Het is hetzelfde als bij ‘zien eten doet eten’. Kinderen die niet van wandelen houden doen het wel als iedereen het doet.” Braun: “Ouders zeggen vaak: mijn peuter kan niet zover lopen. Let maar eens op: ze kunnen het wel degelijk!”

De samenwerking met de KWbN heeft ertoe geleid dat er vanaf 1 april een website is, www.peuter4daagse.nl, waarop alle peuterspeelzalen en kinderopvanglocaties in Nederland zich kunnen aanmelden. Ook kunnen ze daar tegen betaling medailles bestellen. Gerono: “In 2022 zijn de medailles in Limburg dankzij gemeentelijke bijdragen en donaties van serviceclubs nog gratis. In de komende jaren hopen we dat de peuterspeelzalen en kinderopvanglocaties het zo belangrijk vinden dat ze de medailles zelf aanschaffen.” Bijkomend voordeel is dat bij inschrijving en bestelling van de medailles de organisaties ook gebruik kunnen maken van de gratis promotiemiddelen die hierboven beschreven worden.

Braun adviseert om peuters die nog niet kunnen meelopen wel in de kinderwagen te laten deelnemen. “Op deze manier zijn ze toch onderdeel van de groep. Ze geven zelf wel aan, wanneer ze wel zelf kunnen meelopen.” Ook is er variatie mogelijk in het moment. Gerono: “Een mooi voorbeeld daarvan is Venlo: daar doen ze bij de peuterspeelzaal de Peuter4daagse op het moment dat de ouders de kinderen komen ophalen. Daar worden de ouder uitgenodigd om mee te lopen met hun kind.

Feest

In Heerlen wordt van de Peuter4Daagse een heel feest gemaakt, vertelt Braun: “De Peuter4Daagse is daar onderdeel van de Beweegweek. Er worden yells bedacht en de peuters zijn vaak ook verkleed. In Heerlen is bovendien ook een bevlogen wethouder, die elk jaar bij het evenement aanwezig is.” Genieten van wandelen zit bij veel jonge ouders nog niet in het systeem, omdat ze een heel druk leven hebben . Terwijl als je door de ogen van een peuter kijkt, wandelen vanzelf een feest wordt omdat er altijd wel iets te zien is.” Braun: “Datzelfde geldt ook voor sommige pedagogisch medewerkers die vergeten lijken te zijn hoe simpel het soms is om kinderen te laten bewegen. De Peuter4daagse laat zien dat je eigenlijk alleen maar de deur open hoeft te doen en naar buiten te gaan.” En daarbij speelt ook de coach Gezonde Kinderopvang een belangrijke rol. Gerono: “Zij helpen om het onderwerp ‘bewegen’, gezond gedrag en gezonde voeding voor peuters op de agenda te houden.” Braun: “Daarbij realiseren we ons dat zo’n omslag tijd nodig heeft. Ons doel is echter wel dat bewegen voor peuters straks gewoon wordt. Thuis en op de kinderopvang of peuterspeelzaal. Daarbij is de Peuter4daagse een prachtig middel om dat doel te bereiken.” Gerono: “Bovendien is het zo’n mooi evenement dat we elke peuter die ervaring gunnen!”

Week van de Gezonde Jeugd

De Peuter4daagse kan georganiseerd worden tussen 16 mei en 30 juni 2022. Maar de Week van de Gezonde Jeugd (7 t/m 11 juni) is bij uitstek een moment om het peuterevenement plaats te laten vinden. Kinderopvang en peuterspeelzalen worden dan ook met name opgeroepen de Peuter4daagse in te plannen in de Week van de Gezonde Jeugd.

Openingsfoto: De Peuter4daagse bij Kinderdagverblijf ZOET, 7 juni 2021 te Voerendaal, waarbij Erben Wennemars aanwezigheid was.