School & Veiligheid: Herkenning situatie lhbti-leerlingen

Ten eerste herkent School & Veiligheid het beeld van de sociale situatie van lhbti-leerlingen op school. School & Veiligheid vindt het belangrijk dat de onderzoekers niet alleen hebben gekeken naar de opvattingen over gender- en seksuele diversiteit, maar ook naar het daadwerkelijke gedrag. Zeggen en doen blijken niet altijd hetzelfde uit te pakken.

De ‘LHBT-monitor 2022’ noemt een aantal belangrijke gegevens over de huidige situatie van lhbti-leerlingen:

• Op school uit de kast komen is nog steeds lastig. Een minderheid van de vo-leerlingen geeft aan dat jongeren op hun school open kunnen zijn over hun seksuele gerichtheid.
• Lhbti-leerlingen lopen een groter risico om gepest te worden en slachtoffer te worden van een geweldsincident, dan leerlingen van wie verondersteld wordt dat ze hetero zijn.
• Terwijl het gevoel van veiligheid onder vo-leerlingen over het algemeen hetzelfde bleef tussen 2018 en 2021, verslechterde het veiligheidsgevoel onder lhbt-leerlingen. Lhbt-leerlingen werden in 2021 vaker opzettelijk lastiggevallen door anderen dan in 2018. Lhb-leerlingen werden twee keer zo vaak gepest als heteroseksuele leerlingen (12-16 jaar).
• Leerlingen zijn het minst vaak tolerant ten opzichte van transgender meisjes (geboren in een jongenslichaam) en transgender jongens (geboren in een meisjeslichaam), gevolgd door homoseksuele jongens en lesbische meisjes.

Respectvol gedrag oefenen, ook vanwege burgerschap

De SCP-onderzoekers zien ‘school’ als een belangrijke plaats in het leven van jongeren en de beste plek om respectvol gedrag te oefenen. School & Veiligheid onderschrijft dit. Gedragsafspraken maken en deze oefenen zijn werkzame elementen voor het neerzetten van een sociaal veilig schoolklimaat.

Ook vanuit burgerschap bekeken is school een van de belangrijkste plaatsen om te leren over – en te oefenen met – respectvol gedrag. Sinds de nieuwe burgerschapswet (augustus 2021) wordt scholen meer expliciet gevraagd om te zorgen voor veiligheid en acceptatie van lhbti-leerlingen in de klas en op school. Lees meer hierover.

Leren omgaan met verschil is belangrijk voor de verbondenheid in onze samenleving. Dat geldt niet alleen voor verschil in gender en seksuele gerichtheid, maar bijvoorbeeld ook voor verschillen in religie en cultuur. De SCP-onderzoekers adviseren om kinderen zo jong mogelijk te leren met verschillen om te gaan.

Oefenen met gedrag-laten-oefenen

Leraren vinden het bij aanvang vaak niet eenvoudig om leerlingen en studenten dit soort ‘respectvol gedrag te laten oefenen’ als het gaat om bijvoorbeeld homoseksualiteit, geloof, politiek of discriminatie. Want deze thema’s kunnen soms gevoelig liggen of leiden tot fel debat.

Daarom ondersteunt School & Veiligheid scholen, leraren en aanstaande leraren in de aanpak van dit soort gesprekken. School & Veiligheid doet dat op diverse manieren.

• Ten eerste is er altijd de helpdesk om vragen aan te stellen over dit soort gesprekken en onderwerpen.
• Voor vo en mbo heeft School & Veiligheid de training Dialoog onder Druk ontwikkeld die docenten praktische handvatten geeft tegen handelingsverlegenheid tijdens dit soort discussies. De impact van deze training is positief gewaardeerd in onderzoek door Movisie.
• Om christelijk-orthodoxe scholen te ondersteunen om passend bij hun visie en missie ruimte te geven aan gender- en seksuele diversiteit, biedt School & Veiligheid ook op maat gemaakte teamtrainingen aan.
• Via het Expertisepunt Burgerschap ondersteunen wij, samen met andere partijen, scholen bij het vormgeven van de burgerschapsopdracht. Daarmee werken scholen aan een goede inbedding van het ruimte geven aan gender- en seksuele diversiteit. Voor het po heeft School & Veiligheid een po-toolkit samengesteld. De VO-raad heeft hiervoor een vo-toolkit ontwikkeld.
• In de monitor wordt het belang benoemd dat al op de pabo en lerarenopleiding wordt getraind op deze gesprekken. School & Veiligheid ondersteunt deze opleidingen, samen met Rutgers, om hun studenten wegwijs te maken in het creëren van een sociaal veilig klimaat met betrekking tot relaties en seksualiteit. Op 7 oktober 2022 organiseren we voor lerarenopleiders de werkconferentie Hoe doe je dat? waar o.a. een nieuwe e-learning voor studenten wordt gepresenteerd.
• Op de themawebsite Gendi.nl biedt School & Veiligheid veel extra materialen, tips en inspiratie om blijvend te werken aan respect voor gender- en seksuele diversiteit in po, vo en mbo.