Van de 209 VMBO scholieren die recent meededen aan een onderzoek, behalen 50 procent niet hun benodigde 8-10 uur slaap per nacht. Dit zorgt ervoor dat meer dan de helft van de scholieren niet uitgerust wakker wordt en vaak slaperig is overdag.
Dat VMBO scholieren te weinig slapen is verontrustend. Voldoende en goed slapen is namelijk van groot belang voor het gezond opgroeien en dagelijks functioneren van tieners. Zo is slaap van sterke invloed op bijv. de fysieke gezondheid, het mentaal welbevinden, het kunnen concentreren en daarmee presteren op school. Juist jongeren die zo volop in ontwikkeling zijn vormen een risicogroep voor slechte slaapgewoonten door bijvoorbeeld veel social media gebruik of gamen vlak voor het slapen gaan en veel gepieker vanwege prestatiedruk. Dat er zoveel zaken van invloed zijn op deze slaapgewoonten maakt het bevorderen ervan een complexe uitdaging. Onderzoekers binnen het ‘Charge Your Brainzzz’ project doen hier al ruim 2,5 jaar onderzoek naar. De slaapgezondheid van VMBO scholieren heeft hierbij prioriteit, omdat voor deze groep nog geen (educatie) programma bestaat waar dit voor HAVO/VWO wel het geval is. In groepsinterviews met tieners, ouders, onderwijs- en zorgprofessionals en beleidsmakers zijn de belangrijkste factoren van goed/slecht slapen bij VMBO scholieren in kaart gebracht. Hieruit werd overduidelijk dat niet alleen de tiener zélf invloed heeft op of er goed geslapen wordt, maar dat juist ook de omgeving waarin de tiener verkeert (bijv. thuis, school en hun digitale omgeving) heel bepalend is.
Na de groepsinterviews zijn enkele van de genoemde factoren getoetst bij een (kleine) steekproef van 209 VMBO scholieren (63% meisjes, 12-16 jaar).
Hoe goed slapen VMBO tieners?
Uit het onderzoek kwam naar voren dat tieners tussen de 12-16 jaar gemiddeld 7 uur en 43 minuten slapen, terwijl experts 9 tot 11 uur aanbevelen voor 12-13 jarigen en 8-10 uur aanbevelen voor 14-16 jarigen. Ongeveer 50% van deze scholieren slaapt hiermee minder dan dit aanbevolen aantal uur per nacht. Een groot deel (43%) gaat later dan 23:00 uur slapen wordt tussen 06:30 - 07:30 uur wakker.
De meest genoemde reden om niet op tijd te gaan slapen is dat ze ‘niet moe zijn’. Dit is opvallend, want hoewel jongeren aangeven ’s avonds nog niet moe te zijn, geeft ook een groot deel van de scholieren (53%) aan overdag slaperig te zijn. Deze twee resultaten duiden erop dat scholieren laat in slaap vallen, maar voor bijvoorbeeld school wel vroeg moeten opstaan en daardoor slaperig zijn overdag. Andere belangrijke redenen om niet op tijd te gaan slapen is dat ze het lastig vinden om hun schermen en (dus) social media ’s avonds weg te leggen, dat ze vaak nog bezig zijn met huiswerk, en/of dat ze zich zorgen maken over van alles (huiswerk, ruzies, hun toekomst) voor het slapen gaan.
De resultaten komen uit het onderzoek van het ‘Charge Your Brainzzz’ project uitgevoerd door o.a. de Vrije Universiteit, Universiteit van Amsterdam en GGD Amsterdam i.s.m. TeamAlert, het NJI, JOGG, MIND en een aantal andere GGD-regio’s onder het TeamAlert jongeren panel en gesubsidieerd door ZonMw en de Hersenstichting.
