De handreiking helpt leerkrachten structureel aandacht te besteden aan de sociaal economische ontwikkeling en het welbevinden van leerlingen. Het geeft antwoord op vragen als:

• Op welke manieren kun je het welbevinden van je leerlingen nog meer stimuleren?
• Hoe bouw je aan een fijne sfeer in de klas?
• Wat doe je als je zelf niet lekker in je vel zit en je met collega’s niet op één lijn zit? Wat helpt jou als leerkracht dan?
• Hoe zorg je dat je het eenvoudig kan integreren in je bestaande lessen waardoor het niet als ‘iets extra’s’ voelt?

Voordelen

Preventief investeren in de sociaal emotionele ontwikkeling (SEO) biedt volgens de auteurs veel voordelen. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat als scholen een effectieve, brede aanpak hebben gericht op psychisch welbevinden, dit leidt tot hogere leerprestaties, toename van sociale en emotionele vaardigheden en afname van probleemgedrag en angst- en depressieklachten. Daarnaast heeft aandacht voor het welbevinden van leerkrachten zelf ook positieve effecten. Leerkrachten die goed in hun vel zitten presteren beter, hebben minder stress en zijn beter in staat les te geven en leerlingen op een goede manier te begeleiden.

Bevindingen

Het onderzoek van de auteurs, inclusief interviews en co-creatie sessies leverde vier belangrijke bevindingen op:

• Aandacht voor SEO en welbevinden gaat niet over handelen bij incidenten maar over preventief bouwen aan een positieve omgeving.
• Het versterken van SEO en welbevinden van leerlingen is niet te vatten in één methode of interventie, of één moment op de dag.
• Vaardigheden leer je niet vanaf papier en zonder ruimte, tijd en rust voor de leerkracht is de kans klein dat concrete handvatten echt gaan helpen.
• Aandacht voor SEO en welbevinden is ook niet enkel een zaak tussen de individuele leerling en leerkracht.

Cirkels van invloed

Alle inzichten leiden uiteindelijk tot zes ‘cirkels van invloed op sociaal emotionele ontwikkeling en welbevinden’:

1. Welbevinden leerkracht: zorg dat je als leerkracht goed in je vel zit en weet welke rol je hebt ten aan zien van de SEO en welbevinden van jouw leerlingen. Zodat je daarmee je positieve invloed kan vergroten.

2. SEO en welbevinden individuele leerling: herken krachten en kansen in de sociaal emotionele ontwikkeling bij iedere leerling.

3. Groepsdynamiek in klas: creëer een klas die een kansrijke en veilige omgeving vormt voor ieder kind.

4. Professionele leeromgeving (team): werk samen met het team aan een preventieve, proactieve en lerende houding. Blijf aandacht genereren voor het thema, blijf overleggen met elkaar en creëer een veilige sfeer in het team waar ruimte is om open te zijn naar elkaar.

5. Positief pedagogisch schoolklimaat: laat aandacht voor SEO en welbevinden overal in terugkomen, gedragen door alle collega’s en leerlingen.

6. Omgevingscontext: wijkkenmerken, sociale factoren, thuissituatie, zorgstructuur buiten de school, zoals bijvoorbeeld jongerenwerk.

De eerste vijf cirkels worden in de handleiding uitgewerkt door middel van een Kernboodschap, een Onderbouwing, Inspirerende voorbeelden uit de praktijk en Handvatten.

Download hier de handleiding ‘Preventief werken aan sociaal emotionele ontwikkeling en welbevinden’.