De Palestijnse organisatie Hamas voerde op zaterdag 7 oktober vanuit Gaza aanvallen uit op Israël. De heftige beelden gaan de hele wereld over. De onrust die daarover ontstaat komt ook de school en het klaslokaal binnen. Het is dus moeilijk om daar geen aandacht aan te besteden. Maar hoe doe je dat met een conflict dat heftige reacties kan oproepen? Bij zo’n gevoelig onderwerp kan dat spannend zijn. Stichting School & Veiligheid geeft in onderstaand artikel handvatten.
Aandacht voor de leeftijd en belevingswereld van de leerlingen
Vanaf groep 3 in het primair onderwijs leeft wereldnieuws bij kinderen en kun je er dus over praten. Met leerlingen uit de hogere klassen kun je wellicht naar het Jeugdjournaal kijken. Wees wel voorzichtig met het gebruik van beeldmateriaal en bekijk de beelden in ieder geval zelf vooraf: beelden kunnen de angst vergroten en meer vragen oproepen. Zoek samen met je team naar manieren om hiermee om te gaan en een juiste balans te vinden.
In het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs is het voor veel leerlingen en studenten fijn met elkaar te praten en te delen over wat ze voelen en meemaken. Daarbij is aandacht voor de verschillen tussen leerlingen van belang: niet iedereen wil erover praten. Sluit aan bij wat de leerlingen en studenten nodig hebben. Door daarnaar te vragen, krijg je er zicht op wat er leeft binnen de groep.
Tips om het gesprek aan te gaan
Als leraar ben je de gespreksleider en kun je een dialoog in goede banen leiden. Laat leerlingen of studenten weten welke rol je hierin pakt. Vertel bijvoorbeeld dat jij ook niet alles weet, maar dat je zult bewaken dat het een respectvolle uitwisseling blijft. Zorg ervoor dat het veilig genoeg is in de klas om het gesprek aan te gaan.
Maak voordat je het gesprek aangaat duidelijke afspraken over hoe je samen goed over het onderwerp kunt praten. Laat die afspraken liefst uit de groep komen. Op het moment dat een afspraak even vergeten wordt, kun je daarnaar terugverwijzen. Heftige uitspraken die kwetsen, uitsluiten, discrimineren, haat zaaien of oproepen tot geweld moet je begrenzen. Je wilt het er met de leerlingen over hebben hoe ze erover denken, maar wel op een respectvolle manier. Blijf dus nieuwsgierig naar de denkwereld van de leerlingen, en corrigeer op heftige taal.
Onderstaand gespreksmodel van de training Dialoog onder Druk, ontwikkeld in samenwerking met Leon Meijs, kan helpen om op een goede manier het gesprek aan te gaan:
Voorbeeldvragen om het gesprek aan te gaan
Houd ook hier weer rekening met de leeftijd en belevingswereld van jouw leerlingen. Niet alle vragen zijn geschikt voor jongere kinderen. Dit lijstje is niet volledig of uitputtend. Stem de vragen af op wat leeft bij jouw leerlingen:
Hoe heb je het gehoord: via media of van iemand?
Wat heb je toen gedaan?
Heb je er met ouders of andere mensen over gepraat?
Denk je er vaak aan?
Wat doe je als je angstig voelt, wat helpt?
Als je niet gepraat hebt, wat heb je dan gedaan? Helpt dat? Zo niet, wat helpt wel?
Wat was de reactie van je ouders?
Aandacht voor emoties
Heb als schoolleiding aandacht voor emoties, zowel die van leerlingen, als die van collega’s of jezelf. Een dergelijke gebeurtenis kan emoties losmaken. Emoties vragen dus aandacht; ook op scholen, van en voor personeel, van en voor leerlingen en studenten. Laat leerlingen en studenten weten bij wie ze terecht kunnen als ze met iemand willen praten over hun zorgen, gevoelens en of angsten.
Ondersteuning van Stichting School & Veiligheid
Stichting School & Veiligheid biedt ondersteuning in de vorm van tips en achtergrondinformatie voor het omgaan met emoties bij heftige gebeurtenissen.
Via het Expertisepunt Burgerschap ondersteunen we leraren in het po, vo en mbo bij het voeren van lastige gesprekken. Meer informatie vind je op de website Schurende gesprekken.
Naast deze informatie, kun je je voor hulp, advies en ondersteuning ook altijd wenden tot het Adviespunt: 030 – 2856 616. Het Adviespunt is elke schooldag te bereiken van 9.00 uur tot 16.00 uur.
Lees meer
Wil je meer weten over hoe je een veilig gesprek kunt voeren met jouw leerlingen over een ingrijpende gebeurtenis of hoe je hierover een les kunt geven?
Thema Spanning en discussie in de klas (vo en mbo)
