Steunen en een luisterend oor bieden
Als leerkracht kun je armoede niet oplossen. Wel kun je kinderen die in armoede leven, steunen door goed les te leven en te zorgen voor een veilige en stimulerende omgeving in de klas. Veel kinderen vinden het fijn om met een volwassene buiten het gezin te praten over hun zorgen. Je kunt hen een luisterend oor bieden als ze dat nodig hebben. Samen kun je oplossingen proberen te vinden voor alledaagse problemen op school die het gevolg zijn van armoede, zoals het verzorgen van een lunch op school.
Armoede signaleren
Geldzorgen veroorzaken stress voor ouders en kinderen. Langdurige stress heeft vervelende gevolgen. Daarom is het belangrijk om armoede in een vroeg stadium te signaleren. Maar armoede is niet altijd zichtbaar. Vaak proberen gezinnen hun situatie juist voor de buitenwereld te verbergen. Wees daarom in je contacten met ouders en leerlingen alert op signalen van armoede. In de Signalenkaart armoede | Armoede zie je soms pas als je het door hebt staat waar je armoede bij een kind, jongere of ouder aan kunt herkennen.
Signalen bij kinderen en jongeren
- Een slechte persoonlijke verzorging, zoals te kleine schoenen of onverzorgd haar
- Gedrags- en ontwikkelingsproblemen, bijvoorbeeld met concentreren
- Een stille of teruggetrokken houding of juist een kort lontje
Signalen bij ouders
- Niet kunnen betalen voor een schoolreisje of andere activiteiten
- Onduidelijk zijn over hun financiële situatie
- Fysieke of psychische problemen
- Weinig meedoen met activiteiten in en rond de school
Bedenk dat bepaald gedrag ook andere oorzaken dan armoede kan hebben. Praat daarom altijd met leerlingen of ouders om erachter te komen wat er speelt.
Op de pagina Armoede signaleren en bespreekbaar maken lees je meer over het herkennen van signalen en hoe je erover kunt praten. Of bekijk de Handreiking Omgaan met armoede op scholen.
Verwijzen naar hulp
Het verschilt per gemeente hoe de hulp aan gezinnen in armoede geregeld is. Ouders met geldzorgen kunnen voor hulp meestal terecht bij een wijkteam of een speciaal loket van de gemeente. Vraag de gemeente een overzicht van de beschikbare hulp. En zorg dat ouders die je verwijst op de goede plek terechtkomen en weten wat ze daar kunnen verwachten.
Plannen maken met de hele school
Het is belangrijk om als school een aanpak te hebben voor het signaleren en bespreekbaar maken van armoede en financiële stress. De school kan bijvoorbeeld schoolmaaltijden verzorgen of gratis activiteiten organiseren. Dat is een taak voor de schooldirectie, het schoolbestuur en de samenwerkingspartners rondom de school.
Leerlingen in armoede helpen
Je kunt als leerkracht ook zorgen dat leerlingen in armoede het makkelijker hebben:
- Organiseer geen activiteiten waarvoor een financiële bijdrage van ouders wordt gevraagd. Denk als team bewust na over kosten die ouders maken om Sinterklaas, Kerst of de verjaardag van de leerkracht te vieren op school.
- Geef ouders tips voor het maken van goedkope traktaties of vier iets in de klas zonder traktatie. Zo roepen de GGD's en JOGG in de gemeente Stichtse Vecht scholen op in hun campagne Wie jarig is, viert feest om jarigen niet meer te laten trakteren, maar hen juist in het zonnetje te zetten. Stichting Jarige Job helpt kinderen uit kwetsbare gezinnen door het geven van een verjaardagsbox voor het vieren van een verjaardag thuis en op school.
- Voorkom dat kinderen aan het einde van het schooljaar dure cadeaus voor je meenemen. Vertel ouders dat leerkrachten ook blij zijn met bijvoorbeeld tekeningen of een lied. En vertel dat het niet erg is als het niet lukt. Op Scholengroep OPRON in Midden-Groningen mogen leerlingen in plaats van een cadeau, een bloem meenemen uit de winkel, hun tuin of de pluktuin van de school.
- Organiseer een middag op school om surprises te maken met materiaal van de school.
- Zet een weggeefkast op school voor het anoniem uitwisselen van spullen. Op basisschool De Regenboog in Zoetermeer doen ze dat met kleding, verzorgingsproducten, speelgoed en gymspullen. Ouders en kinderen kunnen hier spullen brengen en meenemen.
Meer informatie
