Seksualiteit

Professionals in onderwijs, welzijn en zorg weten hoe zij seksualiteit bespreekbaar maken en helpen jongeren om elkaars wensen en grenzen te herkennen en te respecteren. Dat is een van de doelen van het Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Het kabinet heeft dat op 13 januari naar de Tweede Kamer gestuurd.

De circa 8.000 eerstejaars die najaar 2023 gaan starten als student aan de Universiteit van Maastricht krijgen tijdens de introductieweek verplicht les over seksueel wangedrag. Daarbij gaat het om gedrag tussen studenten onderling, niet tussen medewerkers en studenten. De Universiteit van Maastricht is de eerste universiteit die dit gaat doen. Het is nog niet bekend hoe de lessen eruit gaan zien.

Hoe ga je om met vragen van leerlingen over seks? Wat doe je als je een leerling of student het woord ‘homo’ als scheldwoord hoort gebruiken? Hoe voer je een gesprek in de klas over een naaktfoto die zonder toestemming is gedeeld? De interactieve filmpjes Hoe doe jij het? gaan in op deze dilemma's en hoe je deze als leraar kunt aanpakken.

Het aantal meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het onderwijs neemt toe. Voor bestuurders en schoolleiders is het belangrijk om te weten wat zij daartegen kunnen ondernemen. Daarom heeft een brede alliantie de publicatie ‘Zo klein als mogelijk, zo groot als nodig; omgaan met ’ uitgebracht.

Op 9 december doet een recordaantal van bijna drieduizend scholen mee aan Paarse Vrijdag. Honderdduizenden scholieren, studenten en docenten in heel Nederland dragen dan paars en organiseren activiteiten om te vieren dat iedereen zichzelf mag zijn. Paarse Vrijdag is een initiatief van COC Nederland.

Jongeren in de tienerleeftijd maken vaak seksueel geweld mee en worden ook vaker dan kinderen in de basisschoolleeftijd opnieuw slachtoffer van een delict. Dit blijkt uit de nieuwe Slachtoffermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2017-2021. Volgens Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen Conny Rijken is meer effectieve preventie en passende hulp voor slachtoffers nodig. Ook is er voor scholen nog een wereld te winnen.

Op vrijdag 25 november 2022 is de jaarlijkse VN-campagne Orange the World begonnen. Tijdens deze campagne staat de strijd centraal tegen onder meer seksueel grensoverschrijdend gedrag. Meer dan 90 landen doen mee met Orange the World. De campagne loopt tot 10 december – de Internationale Dag van de Rechten van de Mens. Een van die plekken waar het taboe op seksualiteit doorbroken kan worden is op school.

Op 9 december is het weer Paarse Vrijdag. Dé grote actiedag van het GSA Netwerk (Gender & Sexuality Alliance), een leerlingengroep die zich inzet voor respect voor seksuele- en genderdiversiteit. Kleurt jullie school ook paars?

Concretere kerndoelen moeten het onderwijs helpen de seksuele vorming van jongeren te verbeteren. De kerndoelen zijn onderdeel van de nieuwe beleidsvisie op seksuele gezondheid van het ministerie van VWS.

Seksuele vorming op scholen moet veel beter. Dat vinden niet alleen jongeren die hun seksuele vorming in het onderwijs een magere 5,8 geven. Docenten, onderwijsorganisaties en expertisecentra zijn het met hen eens. Daarom komt kenniscentrum Rutgers met een Manifest voor betere seksuele vorming, ondersteund door 37 organisaties. Het manifest roept het kabinet op de regie te nemen. Maandag 3 oktober is het manifest overhandigd aan onderwijsminister Dennis Wiersma en de regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag, Mariëtte Hamer.

In maart van dit jaar dienden Rutgers en het Sexual Rights Initiative (SRI) hun rapport in bij de Verenigde Naties (VN) Mensenrechtenraad. Nederland is dit jaar aan de beurt voor een Universal Periodic Review (UPR). Dit betekent dat andere staten de status van mensenrechten in ons land beoordelen, daar vragen over stellen en aanbevelingen doen. Op dit moment heeft Nederland een van de hoogste percentages seksueel geweld in de Europese Unie. In aanloop naar de formele toetsing onder leiding van de VN in november roepen Rutgers en het Sexual Rights Initiative de Nederlandse regering daarom op om dit bij de wortel aan te pakken door structureel te investeren in brede seksuele voorlichting.

Pride. Elk jaar weer aanleiding tot cynische opmerkingen over de extravagante en zogenaamd hysterische, veelal witte, homomannen in weinig kleding. En kritische vragen als: bevordert zo’n botenparade nu echt gelijkheid? En is dit eigenlijk nog wel nodig? Luc Lauwers, programmamanager seksuele vorming bij Rutgers, expertisecentrum seksualiteit, is duidelijk in onderstaand betoog.

Uit de ‘LHBT-monitor 2022’, die het Sociaal en Cultureel Planbureau 5 juli publiceerde, blijkt dat de situatie van lhbti-leerlingen op school nog veel aandacht nodig heeft. In sommige gevallen is hun veiligheidsgevoel zelfs verslechterd. De monitor geeft het onderwijs aanbevelingen om het schoolklimaat te verbeteren, waarbij School & Veiligheid de scholen praktisch kan ondersteunen.

De overheid moet seksuele vorming in het onderwijs een structurele plek geven waarbij de verplichte kerndoelen voor het curriculum worden aangescherpt. Zodat seksuele vorming verder gaat dan alleen de biologische aspecten er van.

Lessen over relaties en seksualiteit op scholen moeten beter. Veel beter. Daarom organiseert Rutgers op 3 oktober 2022 de Johannes Rutgers Dialoog.